WADY ZGRYZU

Nieprawidłowości mogą występować w różnych postaciach. Najczęściej są to wady zębowe wynikające z niewłaściwej pozycji zęba lub zębów.

O wadach zgryzu mówimy wtedy,  kiedy nieprawidłowo względem siebie ustawione są łuki zębowe lub podstawy kostne (szczęki).

Wada zgryzu rozpoznawana jest kiedy zęby górne  i dolne stykają się ze sobą w niewłaściwy sposób bądź  kontakt ten nie występuje w ogóle. Dodatkowo może wystąpić również nieprawidłowa pozycja szczeki i żuchwy względem siebie.

O prawidłowym zgryzie możemy mówić wtedy, kiedy każdy ząb, z wyjątkiem dolnych jedynek i ostatnich zębów górnych, ma kontakt z dwoma przeciwstawnymi zębami, a górne zęby nachodzą lekko na zęby dolne (do ½ wysokości zęba). Jedynki dolne i ostatnie wyrznięte zęby górne  maja kontakt tylko z jednym zębem jednoimiennym z przeciwstawnego łuku. Każda inna sytuacja powinna zostać skonsultowana.

Wady zgryzu nie zawsze występują w prostej formie. W praktyce najczęściej występują wady złożone. Różne rodzaje wad mogą współistnieć ze sobą w różnych połączeniach i konfiguracjach. Przykładowo tyłozgryz może występować zarówno w połączeniu ze zgryzem otwartym jak i głębokim, a towarzyszyć może temu zwężenie szczeki i różne dysfunkcje oraz wady zębowe, w postaci stłoczeń, obrotów, przechyleń itp.

Poniżej przedstawiono w uproszczeniu wady, które rodzice mogą samodzielnie zaobserwować u swojego dziecka.

Zgryz krzyżowy – ząb lub zęby dolne (zarówno przednie jak i boczne) nachodzą na zęby górne (są przed nie wysunięte). Prawidłowo to zęby górne zachodzą na zęby dolne.

 

 

 

Zgryz otwarty – po zagryzieniu zębów (zaciśnięciu ze sobą szczęk) zęby dolne nie kontaktują się z zębami górnymi. Często obserwowany jest u pacjentów długotrwale ssących palec lub smoczek bądź z nieprawidłową pozycją spoczynkową język oraz  infantylnym typem połykania

Zgryz głęboki – zęby górne po zaciśnięciu szczęk nachodzą nadmiernie na zęby dolne lub pokrywają je w całości.

Tyłozgryz – występuje najczęściej. Przednie zęby górne są nadmiernie wysunięte przed przednie zęby dolne, nie ma między nimi kontaktu. Dodatkowo można zaobserwować nadmierne cofnięcie bródki w profilu twarzy. Kostne podłoże wady występuje przy nadmiernym wzroście górnej szczęki lub przy zahamowanym wzroście żuchwy.

 

Przodozgryz – przednie zęby górne znajdują się za przednimi zębami dolnymi. Często bródka jest nadmiernie wysunięta w profilu twarzy. Kostne podłoże wady występuje przy nadmiernym wzroście żuchwy lub przy zahamowanym wzroście szczęki.

 

STŁOCZENIA ZĘBÓW – PRZYCZYNY I LECZENIE

Stłoczenie zębów  spowodowane jest niedostateczną ilością miejsca dla zębów. Wynikiem tego jest nieprawidłowe położenie lub ustawienie zębów. Zęby mogą ulec zatrzymaniu w kości lub wyrznąć się w niewłaściwych miejscach ( jeden za drugim lub nad drugim, zachodzenie na siebie )  lub pozycji  ( przechylenia, wychylenia, obroty, ustawienie pod niewłaściwym kątem itp.).

Stłoczenie tzw. pierwotne jest wynikiem dysproporcji pomiędzy zbyt dużymi zębami w stosunku do podstaw kostnych. Zwężenie łuku zębowego można już zdiagnozować w uzębieniu mlecznym. Obserwujemy wtedy zgryz krzyżowy, z powodu zwężenia szczęki, często z towarzyszącym przemieszczeniem dolnej szczęki (żuchwy). Także bezszparowy zgryz u 6 – latka (brak szpar pomiędzy zębami mlecznymi przednimi) jest znakiem, że nowe zęby stałe, które są znacznie większe niż ich mleczne odpowiedniki, nie będą miały miejsca dla prawidłowego ustawienia. Obie wyżej wymieniane sytuacje są sygnałem, że leczenie ortodontyczne powinno być rozpoczęte już u przedszkolaka.

Stłoczenie zębów może też być wadą wrodzoną na skutek dziedziczenia. W uproszczeniu możemy powiedzieć, że będzie  tak, jeżeli przykładowo odziedziczymy duże zęby po tacie, a małe szczęki po mamie.

Stłoczenia wtórne związane są z przedwczesną utratą zębów mlecznych, w wyniku urazów lub próchnicy, co powoduje, że wyrzynające się w wieku 6-7 lat pierwsze zęby trzonowe (szóstki) swobodnie przemieszczają się do przodu, zabierając miejsce dla zębów stałych, które jeszcze rozwijają się w kości. Ponadto bezzębna kość nie jest poddawana bodźcom czynnościowym powstającym podczas procesu żucia i jej wzrost może ulec zahamowaniu oraz spowodować niedostateczne rozwinięcie szczęk pogłębiając tym samym deficyt miejsca.

Przyczyną takiego stanu jest ciągle  pokutujące w naszym kraju  przekonanie, że zębów mlecznych się nie leczy, bo i tak wypadną. Jest to błędny pogląd. Zęby mleczne utrzymują miejsce dla zębów stałych. Należy tu także zaznaczyć, że próchnica to choroba wywołana przez bakterie. Zepsute zęby mleczne mogą nie tylko infekować nowe zęby stałe, ale także być przyczyną stanów zapalnych w kości i zniszczenia zawiązków zębów stałych. Jest to ognisko zapalne, które wpływa na zdrowie całego organizmu

Etiologia stłoczeń trzeciorzędowych (późnych) łączona jest z ze wzrostem dolnej szczęki, której wzrost trwa dłużej niż górnej oraz z obecnością i pozycją ósemek.

Leczenie stłoczenia zębów  za pomocą aparatów ruchomych lub stałych. Wybór aparatu uzależniony jest od wieku, stopnia nasilenia i przyczyny stłoczenia. Jest to dość długotrwały proces i sam przebieg terapii może się różnić w zależności od przypadku. Zazwyczaj duże nasilenie wady i leczenie osób dorosłych wymaga zastosowania aparatu stałego. Bardzo poważne stłoczenia, bez możliwości poszerzenia łuku, wymagają usunięcia niektórych zębów. Decyzja podejmowana jest każdorazowo indywidualnie po dokładnej diagnostyce. Ekstrakcja zębów czasami jest konieczna dla uzyskania stabilnych rezultatów i zachowania zdrowia zębów oraz otaczających ich tkanek.